Op 16 april 2020 startten de diensten voor gezinszorg, de diensten voor thuisverpleging en de zelfstandige thuisverpleging een nieuwe samenwerking om de uitdagingen in de thuiszorg ten gevolge van de coronacrisis beter te kunnen opvangen. De gezinszorg en thuisverpleging ontwikkelden, in overleg met het agentschap Zorg en Gezondheid en het kabinet, een model voor cohortzorg in de thuissituatie, waarin de zorg voor (vermoedelijk) COVID-19 besmette personen in de thuissituatie dienst-overschrijdend werd georganiseerd.
Op 16 april 2020 startten de diensten voor gezinszorg, de diensten voor thuisverpleging en de zelfstandige thuisverpleging een nieuwe samenwerking om de uitdagingen in de thuiszorg ten gevolge van de coronacrisis beter te kunnen opvangen. De gezinszorg en thuisverpleging ontwikkelden, in overleg met het agentschap Zorg en Gezondheid en het kabinet, een model voor cohortzorg in de thuissituatie, waarin de zorg voor (vermoedelijk) COVID-19 besmette personen in de thuissituatie dienst-overschrijdend werd georganiseerd.
Cohortzorg in de thuissituatie houdt in dat een vaste equipe verzorgenden en een vaste equipe verpleegkundigen exclusief instaan voor de zorg en ondersteuning bij personen die (vermoedelijk)besmet zijn met COVID-19. Andere verzorgenden of verpleegkundigen die géén deel uitmaken van deze equipes nemen de zorg op voor cliënten die niet besmet zijn. Het vernieuwende karakter zit in het feit dat deze equipes dienst overschrijdend worden samengesteld.
De opstart van cohortzorg kende twee fases:
Fase 1: bij een beperkt aantal besmettingen in de thuissituatie
In deze fase werd de organisatie van de zorg voor besmette personen binnen de eigen werking van elke aparte dienst of praktijk georganiseerd. Diensten en praktijken staan in fase 1 in voor de coördinatie van de zorg voor de eigen besmette patiëntenpopulatie. Door dit op te vangen via de dagplanning of via interne cohortteams van de dienst.
Tot 15 april 2020 was deze fase van toepassing.
Fase 2: bij meerdere besmettingen in de thuiszorg
In deze fase, die inging vanaf 16 april 2020, werd alle zorg en ondersteuning voor (vermoedelijk) besmette personen uitsluitend door aangemelde cohortteams opgenomen. Deze aangemelde cohortteams werden dienst-overschrijdend, binnen de diensten voor gezinszorg en thuisverpleging, georganiseerd en namen enkel zorg voor (vermoedelijk) besmette personen op.
Zowel de diensten voor gezinszorg als de thuisverpleging organiseerden deze samenwerking op twee niveaus, provinciaal en lokaal, en werkten naast de bestaande toeleidingskanalen, met één communicatielijn (0800-lijn) voor de inschakeling van gezinszorg en/of thuisverpleging bij COVID-19 besmette patiënten in de thuiszorg.
De cohortzorg in de thuissituatie werd via verschillende kanalen bekendgemaakt aan de zorg- en hulpverleners in de eerste lijn, de woonzorgcentra en de ziekenhuizen. In overleg met de sector van de woonzorgcentra werd afgesproken dat, indien zij nood hebben aan acute ondersteuning van een dienst voor gezinszorg , aanvullende thuiszorg of thuisverpleging, zij een ondersteuningsvraag konden indienen via het provinciale telefoonnummer.
De voorbij periode kende de aanvragen voor cohortzorg via de provinciale 0800-nummers het volgende verloop:
|
|
Periode |
|||||
|
Aantal oproepen |
15/4-26/4 |
27/4-3/5 |
4/5-10/5 |
11/05-17/5 |
18/05-24/05 |
25/5-31/5 |
|
Thuisverpleging |
202 |
123 |
89 |
51 |
17 |
10 |
|
Gezinszorg |
104 |
52 |
39 |
21 |
12 |
9 |
|
Woonzorgcentra |
21 |
3 |
2 |
2 |
||
|
Informatief |
167 |
40 |
55 |
16 |
12 |
3 |
|
Thuisverpleging en DGZ |
6 |
4 |
1 |
1 |
5 |
|
|
Uitlenen VPK |
4 |
2 |
2 |
1 |
1 |
|
|
|
504 |
224 |
188 |
89 |
43 |
29 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
verschil informatieve vragen |
167 |
40 |
55 |
16 |
12 |
3 |
|
|
337 |
264 |
133 |
73 |
31 |
26 |
Deze registraties vertonen een duidelijke daling in de telefonische aanvragen voor gezinszorg en thuisverpleging in het kader van cohortzorg in de thuissituatie of ondersteuning aan de woonzorgcentra. Bij het in mindering brengen van de informatieve vragen werden in de week van 25/05 tem 31/05 slechts 26 aanvragen geregistreerd. Deze tendens ligt in de lijn van de algemene daling van het aantal besmettingen in de brede populatie.
Positief geëvalueerd
Op het evaluatiemoment op 28/5 gaven de diensten voor gezinszorg en thuisverpleging aan dat zij de cohortzorg in de thuissituatie als meerwaarde ervaarden.
Zowel het provinciaal 0800-nummer dat werd opgezet voor de centralisatie van de aanvragen, als de achterliggende dienst overschrijdende samenwerking faciliteerde een goede, veilige, geïntegreerde zorg voor COVID-19 besmette personen in de thuissituatie.
Bijkomend faciliteerde deze samenwerking de sector-overschrijdende samenwerking tussen de thuiszorg en de woonzorgcentra. Tot slot konden besmetting ten aanzien van het personeel op die manier voorkomen worden.
De opzet van de cohortzorg in de thuissituatie en de introductie van de provinciale telefoonnummers vertrekt vanuit de noden en uitdagingen voor de thuiszorg ten gevolge van de coronacrisis. Het model dat werd opgezet heeft zijn meerwaarde bewezen, zowel voor de diensten als voor zorgactoren die hiervan gebruik maakten.
De diensten stelden een vertrouwenwekkend effect vast door de gescheiden zorgorganisatie en dit bij zowel cliënten, mantelzorgers, medewerkers als doorverwijzers.
Terug naar fase 1
Echter door de daling van het aantal oproepen en de afname van het aantal besmettingen van personen in de thuissituatie evolueren we naar een nieuwe fase die vergelijkbaar is met fase 1 van cohortzorg.
De diensten voor gezinszorg geven aan dat er nog een zeer beperkt aantal aangemelde cohortteams actief zijn in de gezinszorg. De diensten voor thuisverpleging en zelfstandige thuisverpleging geven aan dat de zorg voor (vermoedelijk) besmette personen ondertussen wordt opgenomen door interne cohortteams of op het einde van een zorgtoer wordt ingepland.
Ondertussen beschikken de meesten diensten over voldoende kwalitatief persoonlijk beschermingsmateriaal, waardoor het personeel op een veilige manier zorg kan verlenen. Conform de richtlijnen van Sciensano lopen zij, indien het PBM op een correcte manier gebruikt wordt, geen risico.
Op het evaluatiemoment van de cohortzorg pleitten de diensten voor gezinszorg, alsook de thuisverpleging om de provinciale 0800-nummers voor cohortzorg in de thuissituatie niet eenvoudigweg stop te zetten. Het is immers nog onduidelijk hoe de pandemie verder evolueert. Bij een bijkomende opflakkering is het een meerwaarde om te kunnen terugvallen op het samenwerkingsmodel van cohortzorg en de hieraan gekoppelde provinciale telefoonnummers.
Tijdelijk “on hold”
Om alsnog tegemoet te komen aan bovenstaande vraag van de sector stelt het kabinet voor om de cohortzorg in de thuissituatie vanaf 15 juni 2020 “on hold” te zetten. Bij een mogelijke opflakkering van het virus en de nood aan een herintroductie van cohortzorg in de thuissituatie kan de dienst- overschrijdende samenwerking, zowel op lokaal als provinciaal niveau en de bijhorende telefonische ondersteuning a.d.h.v. de provinciale 0800 nummers, in overleg met de betrokken actoren snel worden heropgestart.
Dit voorstel impliceert volgende acties:
- “on hold” zetten van de provinciale 0800-nummers in functie van cohortzorg.
- Communicatie naar het brede werkveld dat aanvragen voor de zorg voor (vermoedelijk) COVID-19 besmette personen in de thuissituatie rechtstreeks gericht kunnen worden aan de diensten voor gezinszorg, de diensten voor thuisverpleging of de zelfstandige praktijken voor thuisverpleging.
- Zorg voor (vermoedelijk) besmette personen kan zowel intern als dienst-overschrijdend worden opgenomen. De diensten kunnen hierover zelf afspraken maken.
- De zorg voor (vermoedelijk) besmette personen wordt vanaf 15 juni 2020 opgenomen in het reguliere werkingskader van de eigen dienst of praktijk.
- Het PMB in functie van cohortzorg wordt tot 15 juni ter beschikking gesteld door het Agentschap Zorg en Gezondheid.
- Het testen van medewerkers die uit de aangemelde de cohortteams stappen eindigt 15 juni 2020. Vanaf dan kunnen medewerkers getest worden binnen het algemeen kader van de teststrategie.
- De voorziene financiering voor de telefoniecentrale eindigt 15 juni. Indien de mogelijkheid bestaat, willen wij de organisaties (i-Mens en WGK) vragen om de huidige 0800 nummers beschikbaar te houden. Dit biedt als voordeel dat dienst overschrijdende cohortzorg in de thuissituatie snel kan gereactiveerd worden bij een heropflakkering van het virus.
- Bij een mogelijk heropflakkering engageert het kabinet zich om de cohortzorg in de thuissituatie opnieuw te promoten en te ondersteunen.
| Bron: Werkgroep cohortzorg - Lucien Speeckaert, voorzitter VBZV